İlişkisel veri tabanı ve ilişkisel olmayan veri tabanı arasındaki farklar

Giriş

Veri tabanı seçimi, modern yazılım geliştirmede kritik bir karardır. İlişkisel (SQLSQL (Structured Query Language): Veri tabanlarında veri sorgulama ve yönetimi için kullanılan standart programlama dilidir.) ve ilişkisel olmayan (NoSQLNoSQL: İlişkisel olmayan veri tabanı sistemlerini ifade eden terim. Esnek şema yapısı ve yatay ölçeklenebilirlik sunar.) veri tabanları, farklı ihtiyaçlara hizmet eden iki temel yaklaşımdır. Bu yazıda, her iki veri tabanı türünün özelliklerini, avantajlarını, dezavantajlarını ve kullanım senaryolarını detaylı olarak inceleyeceğiz.

İlişkisel Veri Tabanları (SQL)

İlişkisel veri tabanları, verileri tablolar halinde organize eder ve bu tablolar arasında ilişkiler kurar. En yaygın örnekleri arasında MySQLMySQL: Açık kaynak kodlu, popüler bir ilişkisel veri tabanı yönetim sistemidir. Web uygulamalarında yaygın olarak kullanılır., PostgreSQLPostgreSQL: Gelişmiş özellikler sunan, açık kaynak kodlu ilişkisel veri tabanı sistemidir. ACID uyumluluğu ve güçlü SQL desteği ile bilinir., OracleOracle: Kurumsal düzeyde kullanılan, güçlü ve ölçeklenebilir ilişkisel veri tabanı yönetim sistemidir. ve SQL ServerSQL Server: Microsoft tarafından geliştirilen, Windows platformunda yaygın olarak kullanılan ilişkisel veri tabanı sistemidir. bulunur.

Özellikler

• ACIDACID: Atomicity (Atomiklik), Consistency (Tutarlılık), Isolation (İzolasyon) ve Durability (Dayanıklılık). Veri tabanı transaction'larının güvenilirliğini garanti eden dört temel özelliktir. Özellikleri: Atomicity (Atomiklik), Consistency (Tutarlılık), Isolation (İzolasyon) ve Durability (Dayanıklılık) garantisi sağlar.
• Yapılandırılmış Veri: Veriler önceden tanımlanmış şemalaraŞema: Veri tabanında tabloların yapısını, sütunları ve veri tiplerini tanımlayan yapıdır. göre saklanır.
• SQL Dili: Standart SQLSQL (Structured Query Language): Veri tabanlarında veri sorgulama ve yönetimi için kullanılan standart programlama dilidir. sorgu dili ile veri manipülasyonu yapılır.
• İlişkisel Bütünlük: Foreign keyForeign Key: Bir tablodaki sütunun, başka bir tablodaki primary key'e referans verdiği kısıtlamadır. Tablolar arası ilişkileri korur.'ler ile tablolar arası ilişkiler korunur.

Avantajlar

• Veri tutarlılığıVeri Tutarlılığı: Veri tabanındaki verilerin doğru, geçerli ve çelişkisiz olması durumudur. ve bütünlüğü garantisi
• Karmaşık sorgular için güçlü SQLSQL (Structured Query Language): Veri tabanlarında veri sorgulama ve yönetimi için kullanılan standart programlama dilidir. desteği
• Olgun ve kanıtlanmış teknoloji
• Geniş topluluk desteği ve dokümantasyon
• TransactionTransaction: Veri tabanında bir veya daha fazla işlemin atomik bir bütün olarak çalıştırıldığı işlem grubudur. Ya tamamı başarılı olur ya da hiçbiri uygulanmaz. yönetimi

Dezavantajlar

• Ölçeklenebilirlik sınırlamaları (özellikle yatay ölçeklemeYatay Ölçekleme: Daha fazla sunucu ekleyerek sistem kapasitesini artırma yöntemidir. NoSQL veri tabanlarının güçlü yönlerinden biridir.)
• ŞemaŞema: Veri tabanında tabloların yapısını, sütunları ve veri tiplerini tanımlayan yapıdır. değişikliklerinin zorluğu
• Yüksek hacimli okuma/yazma işlemlerinde performans sorunları
• Sabit şemaŞema: Veri tabanında tabloların yapısını, sütunları ve veri tiplerini tanımlayan yapıdır. yapısı

İlişkisel Olmayan Veri Tabanları (NoSQL)

NoSQLNoSQL: İlişkisel olmayan veri tabanı sistemlerini ifade eden terim. Esnek şema yapısı ve yatay ölçeklenebilirlik sunar. veri tabanları, ilişkisel modelin sınırlamalarını aşmak için geliştirilmiştir. MongoDBMongoDB: Doküman tabanlı NoSQL veri tabanı. JSON benzeri dokümanlar kullanır ve esnek şema yapısı sunar., CassandraCassandra: Sütun ailesi tabanlı, yüksek ölçeklenebilir NoSQL veri tabanı. Büyük veri işleme için idealdir., RedisRedis: Bellek içi anahtar-değer veri tabanı. Cache ve session yönetimi için yaygın olarak kullanılır. ve DynamoDBDynamoDB: Amazon'un yönetilen NoSQL veri tabanı hizmeti. Otomatik ölçeklenebilirlik ve yüksek performans sunar. gibi örnekleri vardır.

NoSQL Türleri

• Doküman Veri Tabanları: MongoDBMongoDB: Doküman tabanlı NoSQL veri tabanı. JSON benzeri dokümanlar kullanır ve esnek şema yapısı sunar., CouchDBCouchDB: Doküman tabanlı, HTTP API'si ile erişilebilen NoSQL veri tabanı sistemidir. - JSON benzeri dokümanlar
• Anahtar-Değer Veri Tabanları: RedisRedis: Bellek içi anahtar-değer veri tabanı. Cache ve session yönetimi için yaygın olarak kullanılır., DynamoDBDynamoDB: Amazon'un yönetilen NoSQL veri tabanı hizmeti. Otomatik ölçeklenebilirlik ve yüksek performans sunar. - Basit anahtar-değer çiftleri
• Sütun Ailesi Veri Tabanları: CassandraCassandra: Sütun ailesi tabanlı, yüksek ölçeklenebilir NoSQL veri tabanı. Büyük veri işleme için idealdir., HBaseHBase: Hadoop ekosisteminin bir parçası olan, sütun ailesi tabanlı NoSQL veri tabanıdır. - Sütun tabanlı depolama
• Graf Veri Tabanları: Neo4jNeo4j: Grafik veri tabanı. İlişkileri ve bağlantıları vurgulayan veri yapıları için idealdir., ArangoDBArangoDB: Çok model veri tabanı. Doküman, grafik ve anahtar-değer modellerini destekler. - İlişkileri vurgulayan yapı

Avantajlar

• Esnek şemaŞema: Veri tabanında tabloların yapısını, sütunları ve veri tiplerini tanımlayan yapıdır. yapısı
• Yatay ölçeklenebilirlikYatay Ölçekleme: Daha fazla sunucu ekleyerek sistem kapasitesini artırma yöntemidir. NoSQL veri tabanlarının güçlü yönlerinden biridir.
• Yüksek performans (özellikle okuma işlemlerinde)
• Büyük veri hacimlerini yönetme yeteneği
• Hızlı geliştirme süreçleri

Dezavantajlar

• Sınırlı ACIDACID: Atomicity (Atomiklik), Consistency (Tutarlılık), Isolation (İzolasyon) ve Durability (Dayanıklılık). Veri tabanı transaction'larının güvenilirliğini garanti eden dört temel özelliktir. desteği
• Karmaşık sorgular için sınırlı yetenekler
• Standart eksikliği
• Veri tutarlılığıVeri Tutarlılığı: Veri tabanındaki verilerin doğru, geçerli ve çelişkisiz olması durumudur. garantilerinin zayıf olması
• Daha az olgun ekosistem

Karşılaştırma Tablosu

Özellik	SQL (İlişkisel)	NoSQL (İlişkisel Olmayan)
Veri Modeli	Tablo tabanlı	Doküman, anahtar-değer, grafik
Şema	Sabit şema	Esnek şema
Ölçeklenebilirlik	Dikey (Vertical)	Yatay (Horizontal)
ACID Desteği	Tam destek	Sınırlı destek
Sorgulama	Güçlü SQL	API tabanlı
Kullanım Senaryosu	Karmaşık sorgular, transaction'lar	Büyük veri, hızlı okuma

Hangi Durumda Hangisi Kullanılmalı?

SQL Kullanılmalı:

• Finansal işlemler ve muhasebe sistemleri (ACIDACID: Atomicity (Atomiklik), Consistency (Tutarlılık), Isolation (İzolasyon) ve Durability (Dayanıklılık). Veri tabanı transaction'larının güvenilirliğini garanti eden dört temel özelliktir. gereksinimi)
• Karmaşık sorgular ve raporlama ihtiyacı
• Veri tutarlılığıVeri Tutarlılığı: Veri tabanındaki verilerin doğru, geçerli ve çelişkisiz olması durumudur.nın kritik olduğu uygulamalar
• Yapılandırılmış veri ve öngörülebilir şemaŞema: Veri tabanında tabloların yapısını, sütunları ve veri tiplerini tanımlayan yapıdır.
• Orta ölçekli uygulamalar

NoSQL Kullanılmalı:

• Büyük ölçekli web uygulamaları
• Gerçek zamanlı veri işleme
• İçerik yönetim sistemleri
• Sosyal medya platformları
• IoT ve sensör verileri
• Hızlı prototipleme
• Esnek şemaŞema: Veri tabanında tabloların yapısını, sütunları ve veri tiplerini tanımlayan yapıdır. gereksinimi

Hibrit Yaklaşım

Birçok modern uygulama, her iki veri tabanı türünü birlikte kullanır. Örneğin:

• Kullanıcı verileri ve transactionTransaction: Veri tabanında bir veya daha fazla işlemin atomik bir bütün olarak çalıştırıldığı işlem grubudur. Ya tamamı başarılı olur ya da hiçbiri uygulanmaz.'lar için SQLSQL (Structured Query Language): Veri tabanlarında veri sorgulama ve yönetimi için kullanılan standart programlama dilidir.
• Log verileri, cache ve session yönetimi için NoSQLNoSQL: İlişkisel olmayan veri tabanı sistemlerini ifade eden terim. Esnek şema yapısı ve yatay ölçeklenebilirlik sunar.
• Analitik ve raporlama için SQLSQL (Structured Query Language): Veri tabanlarında veri sorgulama ve yönetimi için kullanılan standart programlama dilidir.
• Gerçek zamanlı özellikler için NoSQLNoSQL: İlişkisel olmayan veri tabanı sistemlerini ifade eden terim. Esnek şema yapısı ve yatay ölçeklenebilirlik sunar.

Sonuç

İlişkisel ve ilişkisel olmayan veri tabanları arasında seçim yapmak, projenizin gereksinimlerine bağlıdır. SQLSQL (Structured Query Language): Veri tabanlarında veri sorgulama ve yönetimi için kullanılan standart programlama dilidir. veri tabanları, veri tutarlılığıVeri Tutarlılığı: Veri tabanındaki verilerin doğru, geçerli ve çelişkisiz olması durumudur. ve karmaşık sorgular için idealdir. NoSQLNoSQL: İlişkisel olmayan veri tabanı sistemlerini ifade eden terim. Esnek şema yapısı ve yatay ölçeklenebilirlik sunar. veri tabanları ise ölçeklenebilirlik ve esneklik gerektiren durumlarda tercih edilmelidir. Modern uygulamalarda, her iki yaklaşımı da birlikte kullanmak yaygın bir pratiktir.

Kaynakça

• Database System Concepts - A. Silberschatz, H. Korth, S. Sudarshan
• NoSQL Distilled - Pramod J. Sadalage, Martin Fowler
• SQL vs NoSQL: Differences, Databases, and Decisions - MongoDB Documentation